วิทยาลัยการศึกษาตลอดชีวิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

หลักการและเหตุผล

การบริหารเภสัชกิจมีพัฒนาการเปลี่ยนแปลงไปตามบริบทแวดล้อมทางเศรษฐกิจและสังคมตลอดเวลา การปฏิบัติต้องอาศัยความรู้และทักษะการบูรณาการเภสัชศาสตร์ร่วมกับศาสตร์สาขาอื่นในการดูแลสุขภาพของผู้ป่วยและประชาชนให้สามารถเข้าถึงยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพเมื่อต้องการและมีการใช้อย่างคุ้มค่าเกิดประโยชน์สูงสุด วิทยาลัยการบริหารเภสัชกิจแห่งประเทศไทย ภายใต้สภาเภสัชกรรม และคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัย เชียงใหม่ ตระหนักถึงความเป็นพลวัตของบทบาทเภสัชกรในการจัดการอุปสงค์และอุปทานด้านยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพตลอดห่วงโซ่คุณค่าเภสัชกรรมในระบบสุขภาพ ต้องทำงานร่วมกับบุคลากรทางการแพทย์และประชาชน อีกทั้งการจัดการผลิตภัณฑ์สุขภาพ การบริการสุขภาพ รวมถึงข้อมูลและสารสนเทศที่เกี่ยวข้อง
เป็นผลให้เภสัชกรผู้ปฏิบัติในบทบาทหน้าที่ดังกล่าวทั้งในหน่วยงานของรัฐและเอกชน มีความจำเป็นต้องเพิ่มพูนความรู้และทักษะด้านบริหารเภสัชกิจอย่างต่อเนื่อง จักเป็นประโยชน์ให้ระบบยาและสุขภาพมีการพัฒนาไปอย่างมั่นคง เป็นผลดีต่อเศรษฐกิจและคุณภาพชีวิตที่ดีของสังคมต่อไป

การวิจัยและพัฒนางานเภสัชกรรมและระบบสุขภาพ (Research and Development of Pharmacy and Health System) มีความสำคัญต่อการปฏิบัติงานของเภสัชกรและบุคลากรด้านสุขภาพในการปฏิบัติงานตามห่วงโซ่อุปทานของระบบยา การบริหารจัดการเชิงระบบและปรับปรุงพัฒนาระบบงานบนฐานขององค์ความรู้เพื่อนำสู่การพัฒนาอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน อาทิ การวิจัยและพัฒนางานบริหารเวชภัณฑ์และการกระจายยาไปยัง รพสต. การผลิตยาและสมุนไพรสำหรับผู้ป่วยเฉพาะราย การดูแลผู้ป่วยทั้งระดับบุคคล ครอบครัวและชุมชน การส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล การจัดการระบบยาและสุขภาพในชุมชนและในสถานพยาบาล และการควบคุมกำกับกฎหมายข้อบังคับเพื่อคุ้มครองสวัสดิภาพและความปลอดภัยของประชาชน เพื่อให้เกิดประสิทธิผลและประสิทธิภาพในการดูแลผู้ป่วยและประชาชนให้มีความปลอดภัยในการใช้ยา ผลิตภัณฑ์และบริการสุขภาพ ตลอดจนการมีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีในสังคม

นอกจากนี้การพัฒนาศักยภาพบุคลากรด้านการวิจัยด้านยาและสุขภาพ มีส่วนสำคัญในการพัฒนาและเพิ่มศักยภาพในการทำวิจัยทั้งระดับบุคคลและองค์กร และเป็นองค์ประกอบที่สำคัญในการส่งเสริมและพัฒนาความก้าวหน้าในวิชาชีพและยกระดับองค์ความรู้ด้านการดูแลสุขภาพ รวมถึงทางด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมในระบบของการผลิตผลิตภัณฑ์สุขภาพซึ่งสอดรับกับแผนยุทธศาสตร์ชาติและนโยบายของกระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ที่เน้นให้บุคลากรมีการทำวิจัย และกระทรวงสาธารณสุขที่ได้กระตุ้นและส่งเสริมให้บุคลากรทางการแพทย์ทำวิจัยและเผยแพร่ผลงานวิจัยเพื่อพัฒนาองค์กร องค์ความรู้และประโยชน์ต่อวงการสาธารณสุขและสังคมในวงกว้าง นอกจากนี้ มีการกำหนดให้บุคลากรสามารถขอรับการประเมินเพื่อเลื่อนตำแหน่งทางวิชาการในระดับชำนาญการ ชำนาญการพิเศษ และเชี่ยวชาญ โดยผู้ขอรับการประเมินต้องมีผลงานวิชาการในลักษณะงานวิจัยที่สัมพันธ์หรือเกี่ยวข้องกับงานวิชาชีพของตนเพื่อพัฒนาสมรรถนะ ความเชี่ยวชาญในวิชาชีพและประกอบการพิจารณาเพื่อเลื่อนตำแหน่งที่สูงขึ้นต่อไป

เภสัชกรควรมีความเข้าใจถึงบทบาทของงานวิจัยต่อการพัฒนางานเภสัชกรรม ความรู้พื้นฐานด้านการออกแบบการวิจัย กลุ่มตัวอย่าง ตัวแปรและการวัด แหล่งข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล รวมถึงการดำเนินการเผยแพร่องค์ความรู้และผลงาน วิทยาลัยการบริหารเภสัชกิจแห่งประเทศไทย จึงได้จัดทำหลักสูตรการฝึกอบรมการบริหารเภสัชกิจระยะสั้นนี้ขึ้นเพื่อเป็นแนวทางการส่งเสริมสถาบันหลักและสถาบันสมทบในการจัดทำโครงการฝึกอบรมด้านการบริหารเภสัชกิจเพื่อเพิ่มพูนศักยภาพและความเชี่ยวชาญให้แก่เภสัชกรต่อไป

เนื้อหาของหลักสูตร

หลักสูตรนี้มีระยะเวลาในการฝึกอบรม 18 สัปดาห์ จำนวนชั่วโมงการเรียนรู้รวม 576 ชั่วโมง เป็นการอบรมภาคบรรยายจำนวนทั้งสิ้น 36 ชั่วโมง และภาคปฏิบัติ 540 ชั่วโมง โดยแบ่งเนื้อหาการอบรมแบ่งเป็น 2 Module ได้แก่

1) Module 1 : ระเบียบวิธีวิจัยสำหรับพัฒนางานเภสัชกรรมและระบบสุขภาพ

การอบรมภาคบรรยาย 18 ชั่วโมง ภาคปฏิบัติการ 270 ชั่วโมง รวม 288 ชั่วโมง ที่ครอบคลุมเนื้อหาของ 2 กระบวนวิชา ได้แก่

- กระบวนวิชา 462707 ระเบียบวิธีวิจัยสำหรับการจัดการทางเภสัชกรรม จำนวน 2 หน่วยกิต

- กระบวนวิชา 452711 ระเบียบวิธีวิจัยทางเภสัชกรรมคลินิก จำนวน 2 หน่วยกิต

2) Module 2 : การวิเคราะห์ข้อมูลงานวิจัยเพื่อพัฒนางานเภสัชกรรมและระบบสุขภาพ

- กระบวนวิชา 462723 สถิติสำหรับการวิจัยทางการจัดการเภสัชกรรม จำนวน 2 หน่วยกิต

- กระบวนวิชา 452712 สถิติขั้นสูงสำหรับงานวิจัยทางเภสัชกรรมคลินิก จำนวน 2 หน่วยกิต

เนื้อหาในหลักสูตร

ลักษณะการสอน	เนื้อหา	จำนวนชั่วโมง/ สัปดาห์
บรรยาย	Challenges and opportunities in development of pharmacy and health system Role of research in development of pharmacy and health system Basic concepts and research designs for pharmacy and health research Sample, measurement, analysis and source of data on pharmacy and health system research Scientific writing and presentation and dissemination of research findings	36 ชั่วโมง
ปฏิบัติการ ฝึกปฏิบัติวิชาชีพ	Identify research question, select research designs, plan for data collection, analysis and writing Research project for development of selected pharmacy and health system, report and presentation of research findings	540 ชั่วโมง
	รวม 18 สัปดาห์	576 ชั่วโมง

เนื้อหาของการอบรม Module 1: ระเบียบวิธีวิจัยสำหรับพัฒนางานเภสัชกรรมและระบบสุขภาพ

		จำนวนชั่วโมง
หัวข้อที่	หัวข้ออบรม	บรรยาย	ปฏิบัติ
1	หลักการพื้นฐานการวิจัยกับการพัฒนางานบริการเภสัชกรรมและระบบสุขภาพ	3	-
2	เทคนิค Searching literature review และ citation	3	-
3	รูปแบบงานวิจัยในงานบริการเภสัชกรรมและระบบสุขภาพ (เชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพ)	3	-
4	ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง การเลือกตัวอย่าง และการ คำนวณขนาดตัวอย่าง	3	-
5	เครื่องมือวิจัย และการเก็บรวบรวมข้อมูล	4	-
6	จริยธรรมงานวิจัยในมนุษย์ และ การคัดลอกผลงานทาง วิชาการ	2	-
7	Research project development: การทบทวนวรรณกรรม การเขียน concept paper/ โครงร่างงานวิจัย การเขียน dummy ตารางการนำเสนองานวิจัย	-	120
8	การพัฒนาเครื่องมือและการเก็บรวบรวมข้อมูล	-	135
9	การพัฒนาโครงร่างงานวิจัย: นำเสนอ และนำข้อเสนอแนะไปปรับโครงร่างงานวิจัย	-	15
	รวม	18	270

เนื้อหาของการอบรม Module 2 : การวิเคราะห์ข้อมูลงานวิจัยเพื่อพัฒนางานเภสัชกรรมและระบบสุขภาพ

		จำนวนชั่วโมง
หัวข้อที่	หัวข้ออบรม	บรรยาย	ปฏิบัติ
1	การจัดการข้อมูลงานวิจัยบริการเภสัชกรรมและระบบสุขภาพ	3	-
2	การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา	3	-
3	การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงอนุมาน	6	-
4	การวิเคราะห์ถดถอยเชิงเส้น และการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกส์	3	-
5	หลักการนำเสนองานวิจัย และการเขียนบทความวิจัย	3	-
6	การวิเคราะห์ข้อมูลงานวิจัย	-	120
7	เตรียมการนำเสนองานวิจัย และการเขียนบทความวิจัย	-	135
8	การนำเสนอผลการวิจัยแบบปากเปล่า	-	15
	รวม	18	270